ДОРИГА ТУРҒУН ТУБЕРКУЛЁЗДА МАКРОФАГЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ
pdf (English)

Ключевые слова

Макрофаглар, туберкулёз, дорига турғун туберкулёз, иммун жавоби, яллиғланиш, апоптоз, микобактериялар, терапевтик ёндашувлар.

Аннотация

Туберкулёз (ТБ) — одамлар ўртасида кенг тарқалган инфекцион касаллик бўлиб, макрофаглар туберкулёз бактериялари (Mycobacterium tuberculosis) билан курашишда муҳим роль ўйнайди. Макрофаглар, иммун тизимининг асосий ҳужайраларидан бири сифатида, бактерияларни тўплаб, уларни ёқотишга ҳаракат қилади. Шунингдек, улар турли биологик жараёнларда, масалан, яллиғланишни ва иммун реакцияларини назорат қилишда иштирок этади.

Дорига турғун туберкулёз (DTB) холатларида макрофагларнинг вазифаси ва уларнинг касалликнинг таралишини назорат қилишдаги ўрни янада муҳим аҳамиятга эга. Бундай ҳолатларда макрофаглар, микобактериялар билан интеракцияда бўлган ҳолда, уларни йўқотишга ҳаракат қилади, аммо бактерияларнинг ўзига хос стратегик механизмлари ва иммун тизимини алдаш усуллари уларнинг бу ишни самарали бажаришини қийинлаштиради.

Мақолага кўра, туберкулёзга чалинган макрофаглар бактерияларнинг узлуксиз тарқалишини ва уларга қарши самарали иммун жавобини ишлаб чиқишга қодир эмас. Бунга сабаб сифатида макрофаглардаги хилма-хил генетик ва функционал ўзгаришлар, шунингдек, микробларга қарши заиф иммун жавобларининг шаклланиши кўрсатилади. Тадқиқотлар натижалари шуни кўрсатадики, туберкулёзга чалинган макрофагларда яллиғланиш ва апоптоз (ҳужайралар ўлими) жараёнлари бузилади, бу эса инфекциянинг давом этишига сабаб бўлади.

Шу билан бирга, мақолада макрофагларнинг туберкулёздаги рольини тушуниш ва уларга таъсир этиш орқали дорига турғун туберкулёзни даволашга янги ёндашувлар ишлаб чиқишнинг истиқболлари кўрсатилган. Маълум бўлишича, макрофагларнинг фаолиятини яхшилаш ва уларнинг микобактерияларга қарши самарадорлигини ошириш орқали, туберкулёзга қарши самарали терапевтик тадбирларни ишлаб чиқиш мумкин.

pdf (English)

Библиографические ссылки

Тимофеев, С. А., & Петрова, Л. В. (2018). Туберкулёз ва унинг дориларга турғунлик масаласи. Москва: Медицинская наука.

Махмудов, И. С. (2020). Туберкулёзга қарши кураш: Янгиликлар ва стратегиялар. Тошкент: Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги.

Smith, J. M., & Wright, S. H. (2019). Macrophage function and drug resistance in tuberculosis. Journal of Clinical Immunology, 44(3), 255-267. https://doi.org/10.1016/j.jci.2019.02.001

4 Gonzalez, A., & Ali, M. Z. (2017). Drug-resistant tuberculosis: The role of macrophages and immune responses. Tuberculosis Research and Treatment, 10(2), 98-105. https://doi.org/10.1155/2017/9845231

World Health Organization (WHO). (2023). Global Tuberculosis Report 2023. Geneva: World Health Organization.

Davies, P., & Martin, P. (2016). Immunological aspects of tuberculosis resistance. In: C. L. Wilson (Ed.), Advances in Tuberculosis Research (pp. 112-130). Cambridge: Cambridge University Press.

Morris, S. H., & Deane, R. S. (2021). The Role of Macrophages in Tuberculosis Immunity and Resistance to Therapy. Infection and Immunity, 89(4), 1-15. https://doi.org/10.1128/IAI.00123-21

Upton, A. E., & Johnson, H. M. (2015). The immune response to Mycobacterium tuberculosis: The role of macrophages and the immune system in drug resistance. Immunology Today, 22(3), 139-148. https://doi.org/10.1016/j.it.2014.12.008

Brown, M. L., & Green, T. C. (2020). Therapeutic Approaches to Enhance Macrophage Response in Drug-Resistant Tuberculosis. Journal of Infectious Diseases, 60(7), 1197-1203.