NUTQ AKTLARI NAZARIYASI ASOSIDA MULOQOTNING LINGVOPRAGMATIK XUSUSIYATLARI O’ZBEK VA INGLIZ TILLARI MISOLIDA

Аннотация

Ushbu maqolada o‘zbek va ingliz tillarida muloqot jarayonida qo‘llaniladigan nutq aktlarining lingvopragmatik xususiyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda J. L. Austin va J. R. Searle tomonidan ilgari surilgan nutq aktlari nazariyasi asosida ikki tilga xos illokutiv, perlokutiv va lokutiv aktlarning o‘xshash va farqli jihatlari ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, madaniy omillar nutq aktlarining qo‘llanishiga qanday ta’sir etishi, xususan, “iltimos”, “rad etish”, “maqtov”, “ogohlantirish” kabi nutq harakatlarining milliy-pragmatik talqinlari tahlil etiladi. Ishda illokutiv aktlarning madaniy, ijtimoiy, yosh, makon va vaziyat omillariga bog‘liqligi ochib beriladi. “Rahmat”, “iltimos”, “kechirasiz” kabi etik birliklar ingliz tilidagi “thank you”, “please”, “sorry” shakllari bilan qiyoslanadi. J. L. Austin, J. R. Searle, G. Yule, Sh. Rahmatullayev va N. Mahmudov kabi olimlarning tadqiqotlariga tayanilgan holda, nutq aktlarining madaniyatlararo o‘zgaruvchan tabiati ilmiy asosda yoritiladi.