Abstract
Ushbu maqola falsafa va axborot texnologiyalari o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir va yangi yuzaga kelayotgan muammolarni tahlil qiladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi — axborot texnologiyalarining rivojlanishi natijasida yuzaga kelgan epistemik, axloqiy va metodologik masalalarni aniqlash, shuningdek, ularni falsafiy nuqtai nazardan baholash. Maqola falsafa va axborot texnologiyalari sohalaridagi tarixiy va zamonaviy nazariy yondashuvlar asosida amalga oshirilgan. Metodologik jihatdan ish sistematik adabiyotlar tahlili, kontseptual yondashuv, tarixiy-komparativ tahlil va zamonaviy texnologik loyihalar misolida falsafiy-matematik tahlil usullarini birlashtiradi. Tadqiqotda sun’iy intellekt, katta ma’lumotlar (big data), kiberxavfsizlik, blokcheyn va raqamli kommunikatsiyalar sohalaridagi axborot texnologiyalari bilan bog‘liq yangi falsafiy va axloqiy muammolar o‘rganilgan.
Tahlil natijalari shuni ko‘rsatdiki, axborot texnologiyalarining rivojlanishi falsafiy tafakkurga yangi sohalarni ochadi va bilimning tabiati, inson-ma’lumot munosabati hamda texnologik tafakkur konseptlarini qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi. Shu bilan birga, axborot texnologiyalari etik, huquqiy va ijtimoiy masalalarni yangi shakllarda yuzaga keltiradi, bu esa falsafiy yondashuvlar orqali hal etilishi mumkin.
Maqola natijalari falsafa va axborot texnologiyalari o‘rtasidagi integratsiyaning muhimligini ko‘rsatadi, shuningdek, ilmiy-ta’limiy siyosat, innovatsion strategiyalar va raqamli texnologiyalarni amaliy qo‘llashning axloqiy va metodologik asoslarini shakllantirishga hissa qo‘shadi.
References
Brey, P. A. E., & Soraker, J. Philosophy of Computing and Information Technology. Amsterdam: Elsevier, 2009. https://research.utwente.nl/en/publications/philosophy-of-computing-and-information-technology
Floridi, L. The Philosophy of Information. Oxford: Oxford University Press, 2011. https://global.oup.com/academic/product/the-philosophy-of-information-9780199230767
Franssen, M., et al. Philosophy of Technology. Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2009. https://plato.stanford.edu/entries/technology/
Ethics and Information Technology Journal. Springer, 1999–present. https://link.springer.com/journal/10676
Himma, K. Philosophy of Information Technology and Cyberethics. IGI Global, 2008. https://www.igi-global.com/book/philosophy-information-technology-cyberethics/
Brey, P. Philosophical Perspectives on Information Technology. In Information Technology and Moral Philosophy, Cambridge University Press, 2005. https://www.cambridge.org/core/books/information-technology-and-moral-philosophy/
Himma, K., & Tavani, H. The Handbook of Information and Computer Ethics. Wiley, 2008. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/book/10.1002/9780470281819
Floridi, L. Information: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2010. https://global.oup.com/academic/product/information-a-very-short-introduction-9780199566091
Moor, J. The Nature, Importance, and Difficulty of Machine Ethics. IEEE Intelligent Systems, 2006. https://ieeexplore.ieee.org/document/1640742
Tavani, H. Ethics and Technology: Controversies, Questions, and Strategies for Ethical Computing. Wiley, 2011. https://www.wiley.com/en-us/Ethics+and+Technology%3A+Controversies%2C+Questions%2C+and+Strategies+for+Ethical+Computing-p-9780470889204