MAHMUD QOSHG‘ARIY ASARLARIDA TURKIY XALQLARNING “AZA” MAROSIMINING O‘RGANILISHI
PDF

Keywords

• Ko‘z yoshu motam: Marhum vafot etgach, yaqinlari va urug‘doshlari yig‘lab tuyg‘ularini ifoda etishgan. Yig‘lash faqat shaxsiy qayg‘u emas, balki marhumga bo‘lgan hurmat ifodasi sifatida ko‘rilgan. • Otashda kuylash va motam kuylari: “Sago” deb ataluvchi motam she’rlari aytilgan. Bu she’rlar marhumning jasorati, fazilatlari va oila uchun qilgan xizmatlarini eslashga qaratilgan bo‘lgan.

Abstract

Qadimgi turkiy xalqlarda o‘lim va unga bog‘liq marosimlar jamiyat hayotining muhim va muqaddas qismlaridan biri bo‘lgan. Ular inson hayotining yakuniy bosqichi – o‘limga katta e’tibor berishgan, bu holatni faqat yo‘qotish emas, balki marhumning ruhi bilan bog‘lanish, uni ulug‘lash, arvohlar dunyosiga jo‘natish marosimi sifatida tushunishgan. Aza (yas, yo‘qotuv) marosimlari qadimgi turkiylarning diniy e’tiqodlari, ijtimoiy tuzilmalari va madaniy an’analari bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan.Qadimgi turkiylarning e’tiqodicha, inson ikki unsurdan tashkil topgan: tana (jasad) va jon (ruhi). O‘limda jon tanani tark etadi va “Ajlar yurti” yoki “Ukoq olami” deb atalgan narigi dunyoga yo‘l oladi. Bu olam turli manbalarda “Tengri” yoki “Yer-sub” kuchlari tomonidan boshqariladigan ruhlar dunyosi sifatida tasvirlanadi. Shu sababli, marhumni to‘g‘ri dafn qilish, unga zaruriy narsalarni yo‘l-yo‘rig‘i sifatida berish – uning ruhi tinch topishi uchun muhim hisoblangan.

PDF

References

Yuldosheva, F. (2024). MIRZO ULUG’BEK KUTUBXONASI VA BUGUNGI TAQDIRI. Modern Science and Research, 3(12), 741–749. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/-research/article/view/58564

Yuldosheva F. (2024). BOLA TUG’ILISHI BILAN BOG’LIQ MAROSIMLAR O’ZBEK XALQI HAYOTINING AJRALMAS QISMI SIFATIDA. Modern Science and Research, 3(11), 788–791. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/48058

Yuldosheva F. Y. qizi. (2023). LEV NIKOLAYEVICH GUMILYOVNING “QADIMGI TURKLAR” ASARIDA KOʻKTURKLAR YODGORLIKLARI XUSUSIDA. GOLDEN BRAIN, 1(16), 338–342. Retrieved from https://researchedu.org/index.php//article/view/3908

Yuldosheva , F. (2025). MAHMUDXO‘JA BEHBUDIY – MILLATNING O‘Z TAQDIRINI ANGLASHIDA YORQIN YULDUZ VA MILLIY UYG‘ONISH DAVRINING RAMZI. Modern Science and Research, 4(1), 420–427. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/scienceresearch/article/view/60832

Yuldosheva, F. & Abdihamidova , F. . (2025). BEHBUDIYNI KIM O’LDIRGAN?. Modern Science and Research, 4(1), 359–366. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/63681

Yuldosheva, F. (2025). IBN BATTUTANING “SAYOHATNOMA” ASARI MUHIM MANBA SIFATIDA. Modern Science and Research, 4(2), 573–580. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/scienceresearch/article/view/66954

Yarashova, M., Yuldosheva, F., & Haqqulov, M. (2025). TA’LIM OLISH TARTIBI: YANGILANISH VA O’ZGARISHLAR. MASOFAVIY, DUAL VA INKLYUZIV TA’LIM. Modern Science and Research, 4(2), 73–80. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/70712

Haqqulov, M., Yarashova, M., & Yuldosheva, F. (2025). ТARIXIY KARTOGRAFIYANING ASOSIY YO‘NALISHLARI, SHAKLLANISHI VA TARAQQIYOTI. Modern Science and Research, 4(2), 81–91. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/70714

Yuldosheva, F., Haqqulov, M., & Yarashova, M. (2025). QADIMGI TURKIY XALQLARDA “QUT” MAROSIMI XUSUSIDA. Modern Science and Research, 4(3), 132–136. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/scienceresearch/article/view/72375

Yuldosheva, F. (2025). ZARDUSHTIYLIK DINI MAROSIMLARI HAQIDA. Modern Science and Research, 4(2), 5–12. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/70963