O‘ZBEKISTON SHAROITIDA TURMUSH TARZIGA BOG‘LIQ KASALLIKLARNI BOSHQARISH STRATEGIYALARI

Gulhayo Xurramova

doi:10.5281/zenodo.1234567

Keywords

Turmush tarziga bog‘liq kasalliklar, sog‘lom turmush tarzi, profilaktika, metabolik sindrom, jismoniy faollik, stress, uyqu gigiyenasi, zararli odatlar, skrining, tibbiy savodxonlik, raqamli salomatlik, O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimi.

Abstract

Maqolada O‘zbekiston sharoitida turmush tarziga bog‘liq kasalliklarning (NCDs) tarqalish darajasi, ularning shakllanishiga ta’sir etuvchi asosiy omillar va ushbu kasalliklarni samarali boshqarish strategiyalari tahlil qilingan. Urbanizatsiya jarayoni, ovqatlanish madaniyatidagi o‘zgarishlar, jismoniy faollikning kamayishi, stress, uyqu gigiyenasining buzilishi va zararli odatlarning kuchayishi turmush tarziga bog‘liq kasalliklarning ortishiga sabab bo‘layotgani ilmiy manbalar asosida yoritilgan. Shuningdek, profilaktik tibbiy ko‘riklar, skrining dasturlari, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, psixologik salomatlikni mustahkamlash va raqamli salomatlik texnologiyalaridan foydalanishning ahamiyati tibbiy-amaliy nuqtai nazardan asoslab berilgan. Maqola natijalariga ko‘ra, aholi salomatligini yaxshilash va NCDs tarqalishini kamaytirishda kompleks, tizimli va ilmiy asoslangan yondashuvning muhimligi ta’kidlangan.

PDF (Русский)

References

World Health Organization. Noncommunicable Diseases: Key Facts. Geneva: WHO, 2021.

Global Burden of Disease Collaborative Network. Global Burden of Disease Study 2020 (GBD 2020) Results. Seattle: Institute for Health Metrics and Evaluation, 2020.

Prochaska, J.O., & DiClemente, C.C. Transtheoretical Model of Health Behavior Change. New York: Oxford University Press, 2018.

Henderson, G. Physical Activity and Chronic Diseases: Preventive Strategies. London: Routledge, 2017.

Krupinski, E. Telemedicine and Digital Health Solutions. New York: Springer, 2019.

McEwen, B.S. Stress and Allostatic Load: Implications for Health. Annual Review of Medicine, 2016, pp. 431–448.

Walker, M. Why We Sleep: Unlocking the Power of Sleep and Dreams. New York: Scribner, 2018.

Xodjamqulov, R. O‘zbekiston aholisi orasida metabolik kasalliklar epidemiologiyasi. Toshkent: O‘zMU nashriyoti, 2019.

O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. Aholi salomatligi bo‘yicha yillik tahliliy hisobot. Toshkent, 2023.

Murodova, A. Jismoniy faollikning sog‘liq uchun ahamiyati: amaliy tadqiqotlar. Samarqand: SamDU nashriyoti, 2021.