Keywords
Abstract
Markaziy Osiyo me’morchiligida ganch o‘ymakorligi, mayolika va mozaika san’ati jahon madaniyatida alohida o‘rin tutadi. Maqolada O‘zbekistondagi ushbu bezak texnikalarining shakllanishi, estetik va texnologik xususiyatlari, yemirilish jarayonlari tahlil qilinadi. Zamonaviy restavratsiya va konservatsiya tamoyillari, shuningdek, xalqaro me’yorlar (Venetsiya xartiyasi, Nara deklaratsiyasi, ICOMOS tavsiyalari) bilan uyg‘unligi o‘rganilgan.
Tadqiqotda Registon majmuasi, Mir Arab madrasasi va Ichan-Qal’a obidalari misol qilingan. Material tarkibi va texnologik yondashuvlar aniqlanib, saqlash bo‘yicha ilmiy asoslangan takliflar ishlab chiqildi. Maqola tarixiy bezaklarni samarali konservatsiya qilish va restavratsiya qilishga ilmiy hissa qo‘shadi.
References
Bulatov, M. (1983). O‘zbekiston me’moriy bezak san’ati tarixi. Toshkent: Fan nashriyoti.
Norqulov, U. (2004). Ganch o‘ymakorligi maktablari va ularning rivojlanishi. Samarqand: SamDU nashriyoti.
Vohidov, Sh. (1998). Mayolika san’atining texnologik asoslari. Toshkent: O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi.
Grabar, O. (1973). The Formation of Islamic Art. Yale University Press.
Watson, O. (2004). Ceramics from Islamic Lands. Thames & Hudson, London.
Bloom, J. (2018). Architecture of the Islamic World: Its History and Social Meaning. Thames & Hudson.
UNESCO. (2019). World Heritage and Conservation Reports: Central Asia Series. Paris.
ICOMOS. (1964). Venice Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sites.
Nara Document on Authenticity (1994). UNESCO-ICOMOS.
Tursunov, N. (2020). O‘zbekiston me’moriy merosining restavratsiya tamoyillari. Toshkent: TATU nashriyoti.
ICCROM. (2018). Principles of Conservation Science. Rome.
Madaniy meros agentligi (2023). Samarqand, Buxoro va Xiva obidalarining texnik holati bo‘yicha hisobot. Toshkent.
Costa, P. (2012). Islamic Decoration: Geometry and Design. Routledge.