JADIDCHILIK VA ADABIYOT: NAVOIYDAN TO JADIDLAR GʻOYALARIGACHA – JADIDCHILIK HARAKATINING ADABIYOTDAGI OʻRNI VA NAVOIYCHILIKDAN JADIDCHILIKKA OʻTISH JARAYONI
pdf

Keywords

Jadidchilik, Navoiychilik anʼanalari, Milliy oʻzlikni anglash, Maʼrifatparvarlik, Markaziy Osiyo adabiyoti, Madaniy islohotlar, Zamonaviylashtirish, Fitrat, Abdulhamid Choʻlpon, Mahmudxoʻja Behbudiy, “Padarkush” pyesasi, Ijtimoiy-siyosiy kontekst, Adabiy merosni qayta talqin qilish, Rus mustamlakachiligi, Sovet tizimi bosimi, Milliy adabiyotning rivoji, Anʼanaparastlik va modernism, Maʼnaviy transformatsiya.

Abstract

XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Markaziy Osiyoda shakllangan jadidchilik harakati madaniy islohotlar orqali milliy oʻzlikni tiklashga intildi. Bu tadqiqotda jadid adabiyotining Alisher Navoiy merosi bilan bogʻliqligi, uning gʻoyalarini zamonaviy talqin qilish usullari va bu jarayonning ijtimoiy-siyosiy oqibatlari tadqiq etiladi. Jadidchilikning adabiyotdagi ifodasi faqat estetik emas, balki maʼrifatparvarlik va ozodlik kurashining vositasiga aylanganligi koʻrsatib beriladi. Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatadiki, Navoiy insonparvarligi jadidlar uchun milliy taraqqiyotning asosiy manbai boʻlib xizmat qilgan.

pdf

References

Allworth, Edward. “The Modern Uzbeks: From the Fourteenth Century to the Present”. Stanford: Hoover Institution Press, 1994.

Khalid, Adeeb. “The Politics of Muslim Cultural Reform: Jadidism in Central Asia”. Berkeley: University of California Press, 1998.

Boltaboyev, Hamidulla. “Navoiy va zamonaviylik”. Toshkent: Akademnashr, 2005.

Subtelny, Maria. "The Poetics of Persuasion: Alisher Navoiy and the Persian Tradition." “Journal of Central Asian Studies” 12, no. 3 (2007): 45–68.

Fitrat. “Sayyora”. Samarqand: Samarqand Gazetasi Nashriyoti, 1914.

Choʻlpon, Abdulhamid. “Kecha va kunduz”. Toshkent: Oʻzbekiston Nashriyoti, 1936.

Behbudiy, Mahmudxoʻja. “Padarkush”. Buxoro: Buxoro Matbaasi, 1913.

Manz, Beatrice Forbes. “Power, Politics and Religion in Timurid Iran”. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.