Keywords
Abstract
Ushbu maqolada an’anaviy ijrochilikda xonanda talabalar ovozlarining o‘rta va yuqori registrlaridagi kamchiliklarni bartaraf etish masalalari ilmiy-uslubiy nuqtayi nazardan tahlil qilinadi. Xonandalik san’atida ushbu registrlarning rivojlanishi ijro sifati va ifoda imkoniyatlarini kengaytirishda muhim omil hisoblanadi. Biroq, talabalarning ovoz texnikasida noto‘g‘ri nafas olish, rezonatorlardan unumli foydalanmaslik, ovoz bosimi va siqilishi, yuqori notalarga chiqishda qiyinchiliklar kabi muammolar uchraydi.
Maqolada ushbu muammolarning kelib chiqish sabablari o‘rganilib, ularni bartaraf etish usullari taklif etiladi. Xususan, diafragmatik nafas olish texnikasi, ovozni rezonatorlarga yo‘naltirish, vibrato va legato texnikalarini qo‘llash, aralash ovozdan foydalanish kabi metodlar tahlil qilinadi. Shuningdek, xonanda talabalar uchun maxsus mashqlar tizimi ishlab chiqish, sahna ishonchini mustahkamlash va individual vokal yondashuvlar muhimligi ko‘rsatilgan.
Maqola musiqa ta’limi, an’anaviy xonandalik va vokal pedagogikasi bilan shug‘ullanayotgan tadqiqotchilar, o‘qituvchilar hamda ijrochilar uchun foydali uslubiy tavsiyalarni o‘z ichiga oladi.
References
Karomatov, F., “O‘zbek xalq musiqasi va maqom san’ati”, Toshkent: Fan, 2002.
Sodiqova, M., “O‘zbek an’anaviy ijrochiligida xonanda mahorati va ovoz texnikasi”, Toshkent: San’at, 2010.
To‘xtasinov, H., “Musiqa pedagogikasida ovoz registrlari bilan ishlash usullari”, Toshkent: O‘zDJTI nashriyoti, 2015.
Karimova, N., “Sharq xonandalik san’ati: nazariya va amaliyot”, Buxoro: Ma’naviyat, 2017.
Farinelli, C., “Vocal Techniques and Their Application in Traditional Singing”, London: Oxford University Press, 2018.
Stark, J., “Bel Canto: A History of Vocal Pedagogy”, Toronto: University of Toronto Press, 2008.
Appelman, R., “The Science of Vocal Pedagogy”, Bloomington: Indiana University Press, 1986.
Bennett, D., “Voice Training for Singers: Classical and Traditional Methods”, New York: Routledge, 2012.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim vazirligi, “Musiqa ta’limi metodik qo‘llanmasi”, Toshkent, 2020.