TIJORAT BANKLARIDA KOMPLAYENS NAZORAT TIZIMINI TAKOMILLASHTIRISH MASALALARI
PDF (English)

Ключевые слова

Komplayens nazorati, tijorat banklari, muvofiqlik tizimi, ichki nazorat, moliyaviy xavfsizlik, FATF, AML/CFT, qonunchilikka muvofiqlik, riskga asoslangan yondashuv, bank faoliyati, xalqaro tajriba, bank boshqaruvi, regulyator talablar, sun’iy intellekt, moliyaviy monitoring, bank risklari, shubhali operatsiyalar, raqamli texnologiyalar.

Аннотация

Mazkur ilmiy maqolada tijorat banklari faoliyatida komplayens (muvofiqlik) nazorat tizimining ahamiyati, uning zamonaviy moliyaviy tizimdagi roli, dolzarb muammolari va takomillashtirish yo‘nalishlari chuqur tahlil etiladi. Komplayens – bu bankning barcha operatsiyalari va faoliyat yo‘nalishlari qonunchilikka, xalqaro standartlarga va ichki siyosatga muvofiqligini ta’minlashga qaratilgan tizimli yondashuv bo‘lib, maqolada ushbu tizimning konseptual asoslari, vazifalari va funksiyalari keng yoritilgan.

Tadqiqotda O‘zbekiston tijorat banklarida komplayens bo‘linmalarining tashkiliy tuzilmasi, ularning mustaqilligi, mavjud texnik va kadr salohiyati, shuningdek, regulyator talablariga javob berish darajasi o‘rganilgan. Tahlil natijalari komplayens funksiyasining ayrim hollarda nazorat va audit bo‘linmalari bilan chalg‘ishib ketishi, riskga asoslangan yondashuvning yetarlicha tatbiq etilmasligi va zamonaviy axborot tizimlarining yetishmasligi kabi muammolar mavjudligini ko‘rsatdi. Umuman olganda, maqola komplayens nazorati orqali bank faoliyatida qonuniylik, shaffoflik, moliyaviy barqarorlik va xalqaro ishonch muhitini shakllantirish yo‘lida muhim ilmiy-amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi. Mazkur izlanish banklar boshqaruvi, ichki nazorat tizimlari va moliyaviy xavfsizlikni ta’minlashga qaratilgan kompleks yondashuvlarni taklif qiladi.

PDF (English)

Библиографические ссылки

Basel Committee on Banking Supervision (2005) Compliance and the compliance function in banks. Bank for International Settlements. Available at: https://www.bis.org/publ/bcbs113.pdf (Accessed: 10 July 2025).

FATF (2012) International Standards on Combating Money Laundering and the Financing of Terrorism & Proliferation – The FATF Recommendations. Paris: Financial Action Task Force.

ACAMS (2023) AML Risk Assessment Guide. Association of Certified Anti-Money Laundering Specialists. Available at: https://www.acams.org (Accessed: 9 July 2025).

European Banking Authority (2021) Guidelines on Internal Governance (EBA/GL/2021/05). Available at: https://www.eba.europa.eu (Accessed: 11 July 2025).

IMF (2022) Strengthening AML/CFT Regimes in Emerging Markets. IMF Working Paper WP/22/119.

JP Morgan Chase (2023) Annual Report and Compliance Overview. Available at: https://www.jpmorganchase.com (Accessed: 8 July 2025).

Deutsche Bank (2023) Group Compliance Report. Available at: https://www.db.com (Accessed: 7 July 2025).

Central Bank of Uzbekistan (2024) Overview of the Banking Sector. Tashkent: CBU Press Service.

O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki (2023) Banklar faoliyatida muvofiqlik nazoratini amalga oshirish tartibi to‘g‘risida nizom. Tashkent: Markaziy bank.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori (2020) Moliyaviy sohadagi shaffoflikni oshirish va AML/CFT tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida. PQ–4561-son. Tashkent.

Karimov, I. (2022) ‘Komplayens nazorati va bank tizimidagi xavfsizlik’, Bank ishi va moliya jurnali, 3(2), pp. 45–52.

Rasulov, A. and Abdullayeva, Z. (2023) ‘Tijorat banklarida komplayens tizimining tashkiliy modeli’, Iqtisodiyot va moliya, 4(1), pp. 23–30.

International Monetary Fund (2021) The Role of Compliance in Bank Supervision: A Global Overview. Washington, D.C.: IMF.

Deloitte (2023) Banking Regulatory Outlook. Available at: https://www2.deloitte.com (Accessed: 12 July 2025).

EY (Ernst & Young) (2022) The Future of Compliance in Financial Services. London: EY Insights.

PwC (2023) Financial Crime and Compliance Report. Available at: https://www.pwc.com (Accessed: 9 July 2025).

Uzbekistan Banking Association (2023) Muvofiqlik nazorati bo‘yicha uslubiy tavsiyalar. Tashkent: UBA nashriyoti.

Tashkent State University of Economics (2024) Komplayens tizimi bo‘yicha magistrlik dissertatsiyalari to‘plami. Tashkent: TSUE Publishing House.