Keywords
Abstract
Zamonaviy reanimatologiya tibbiyotning eng tez rivojlanayotgan va murakkab sohalaridan biri bo‘lib, u inson hayotini saqlash va uzaytirish imkoniyatlarini sezilarli darajada oshirdi. Shu bilan birga, reanimatsiya amaliyoti o‘lim va hayotni qo‘llab-quvvatlash chegaralarini aniq belgilash masalasini dolzarb qilmoqda. Reanimatsiya bo‘limlarida qo‘llaniladigan ilg‘or diagnostika usullari, intensiv terapiya metodlari, sun’iy nafas berish va yurak-qon tomir funksiyasini saqlash texnologiyalari bemorlarning qayta tiklanish imkoniyatlarini oshiradi, lekin u bilan birga murakkab axloqiy, huquqiy va ijtimoiy masalalarni ham yuzaga chiqaradi. Hozirgi ilmiy tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, o‘limni aniqlash mezonlari va hayotni uzaytirish qarorlari nafaqat tibbiy, balki etik va ijtimoiy nuqtai nazardan ham chuqur o‘rganishni talab qiladi. Reanimatologiyaning zamonaviy cheklovlari bemorning klinik holati, hayot sifatini saqlash imkoniyatlari, shuningdek, bemor va oila bilan bog‘liq axloqiy qarorlar bilan belgilanadi. Shu bilan birga, reanimatsiya jarayonida olingan qarorlar iqtisodiy resurslardan samarali foydalanish, bemorning huquqlari va ijtimoiy normalarni hisobga olishni ham o‘z ichiga oladi. Annotatsiya davomida tibbiyot va falsafa chegaralaridagi ziddiyatlar, o‘lim va hayotni qo‘llab-quvvatlash bilan bog‘liq murakkabliklar, zamonaviy reanimatologiya amaliyotining klinik va etik cheklovlari qisqacha tahlil qilinadi. Shu bilan birga, bemorlarni reanimatsiya qilish qarorlarini qabul qilish jarayonidagi multidimenzional yondashuvning ahamiyati ta’kidlanadi.
References
Variations in end of life practices in intensive care units worldwide — doi:10.1016/S2213 2600(21)00261 7. Havola: https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(21)00261-7/abstract. The Lancet
Factors related to limitation of life support within 48 h of ICU admission — V. Blázquez et al., Med Intensiva 2019. Havola: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29747939/. PubMed
End of Life Practices in European Intensive Care Units: The Ethicus 2 Study — JAMA, 2003. Havola: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/197049. JAMA Network
The role of clinical phenotypes in decisions to limit life sustaining treatment — Annals of Intensive Care, 2023. Havola: https://annalsofintensivecare.springeropen.com/articles/10.1186/s13613-023-01136-7. SpringerOpen
Factors associated with life sustaining treatment restriction in ICU patients — PLOS One, 2017. Havola: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0181312. PLOS
Limitation of Therapeutic Effort in the Intensive Care Unit — Medicina (Kaunas) / MDPI, 2024. Havola: https://www.mdpi.com/1648-9144/60/9/1461