SUN’IY ONGNING FALSAFIY ASOSLARI VA XAVFLARI
PDF

Keywords

Suniy ong, Falsafa, Axloqiy xavflar, Ijtimoiy ta’sir, Eksistensial xavf, Neyron tarmoqlar, Mashina o‘rganish, Algoritmlar, Texnologik rivojlanish, Kelajak istiqbollari..

Abstract

Ushbu maqola suniy ongning falsafiy asoslari, uning rivojlanish mexanizmlari va insoniyatga yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavflarni o‘rganishga bag‘ishlangan. Kirish qismida suniy ong tushunchasi, uning tarixiy rivojlanishi va zamonaviy texnologiyalar bilan bog‘liqligi batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, inson ongiga o‘xshash tizimlarni yaratish jarayoni, algoritmik mantiq va mashina o‘rganish metodlari ko‘rib chiqiladi.

Material va metodlar bo‘limida suniy ongning texnik va ilmiy asoslari, uning o‘rganish algoritmlari, neyron tarmoqlar va suniy neyron tizimlari, shuningdek, suniy ongning amaliy qo‘llanilishi (tibbiyot, transport, moliya, xavfsizlik) ilmiy nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Bu bo‘limda shuningdek, suniy ong bilan bog‘liq eksperimentlar va simulyatsiyalar orqali uni baholash metodlari ham ko‘rsatib o‘tiladi. Natijalar va muhokama bo‘limida suniy ongning ijtimoiy va axloqiy xavflari batafsil muhokama qilinadi. Masalan, ish o‘rinlarining qisqarishi, inson qarorlari ustidan nazoratning pasayishi, shaxsiy hayotga tahdidlar, algoritmik adolatsizlik va AI orqali yuzaga keladigan xavfsizlik muammolari tahlil qilinadi. Shuningdek, AI rivojlanishi natijasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan ekzistensial xavflar, ya’ni insoniyatning o‘zi yoki axloqiy qadriyatlariga tahdidlar, falsafiy nuqtai nazardan baholanadi.

Xulosa qismida suniy ong bilan bog‘liq xavflarni kamaytirish yo‘llari, etik me’yorlar, qonuniy tartiblar va kelajakdagi rivojlanish istiqbollari umumlashtiriladi. Shu bilan birga, maqola suniy ongning ijtimoiy va ilmiy muammolarini chuqurroq tushunishga yordam beradi va insoniyat uchun xavfsiz va barqaror AI tizimlarini yaratishning ahamiyatini ta’kidlaydi.

PDF

References

Barnes E., Hutson J. A Framework for the Foundation of the Philosophy of Artificial Intelligence. 2024. https://digitalcommons.lindenwood.edu/faculty-research-papers/675/ digitalcommons.lindenwood.edu+2digitalcommons.lindenwood.edu+2

Cappelen H., Dever J. Making AI Intelligible: Philosophical Foundations. 2024. https://arxiv.org/abs/2406.08134 arXiv

“Ethics of Artificial Intelligence and Robotics” (Stanford Encyclopedia of Philosophy). https://plato.stanford.edu/entries/ethics-ai/ Stanford Encyclopedia of Philosophy

Velthoven M., Marcus E. Problems in AI, their roots in philosophy, and implications for science and society. 2024. https://arxiv.org/abs/2407.15671 arXiv

“Philosophical foundations for digital ethics and AI Ethics”. 2021. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7909376/ PMC

“Artificial intelligence: Development, risks and regulation” (Lords Library). https://lordslibrary.parliament.uk/artificial-intelligence-development-risks-and-regulation/ House of Lords Library

“Common ethical challenges in AI” (Council of Europe). https://www.coe.int/en/web/human-rights-and-biomedicine/common-ethical-challenges-in-ai Portal

“Ethical Issues of Artificial Intelligence in Medicine and Healthcare”. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8826344/ PMC

“The Epistemological Foundations of Artificial Intelligence (AI) and Its Relevance for Contemporary Scholarship”. https://www.researchgate.net/publication/392509140_The_Epistemological_Foundations_of_Artificial_Intelligence_AI_and_Its_Relevance_for_Contemporary_Scholarship ResearchGate

“The Philosophy and Ethics of AI: Conceptual, Empirical, and …”. 2024. https://link.springer.com/article/10.1007/s44206-024-00094-2 SpringerLink

“Ethical considerations for artificial intelligence: an overview of the …”. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7490024/ PMC

Steyn J. Philosophical foundations every AI leader must understand. 2025. https://www.itweb.co.za/article/